Antik Roma yemek kültürü

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMİNE KAPKA

Danışman: Özlem Genç

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu tez, Antik Çağ'ın en görkemli imparatorluklarından olan Roma'nın, yemek kültürünü oluşturan unsurları, yemek kültürünün etkilediği ve mümkün kıldığı faktörleri incelemeyi amaçlamaktadır. Tezin sınırları, MÖ 753-MS 280 tarih aralığını kapsarken, coğrafi sınırlar, Roma İmparatorluğu'nun merkezi olan Roma ve çevresi şeklinde belirlenmiştir. Tezin ana kaynakları bu tarihler arasında kalan Latince dilinde yazılmış tarım, tıp ve doğa bilimiyle ilgili eserlerdir. Tezin yöntemi, alanla ilgili literatürün tasnif edilerek sentezlenmesi ve arkeolojik eserlerin yerinde incelenmesi şeklinde olmuştur. İlk olarak, "Başlıca Gıda Maddeleri" başlığı altında Roma dünyasında tüketilen gıda maddelerine yer verilmiştir. Bunlar, Akdeniz üçlüsü olarak adlandırılan tahıl, zeytin ve üzüm başta olmak üzere, baklagiller, sebzeler ve hayvansal ürünlerdir. Bu gıda maddelerinin Roma halkının beslenmesindeki rolü ulaşılabilen veriler dahilinde incelenmiştir. İkinci olarak, Apicius cognomenine ait Romalı gurmelere atfedilen eserden tarifler seçilerek Latince çevirilerine yer verilmiştir. Tarifler verilirken eserin farklı edisyonları karşılaştırmalı olarak kullanılmıştır. Eserin orijinalindeki eksikler ve yazarın üslubundan kaynaklı tutarsızlıkları gidermek amacıyla, bu tarifleri günümüze uyarlayan uzman kişilerin tariflerine yer verilmiştir. Son olarak, öğünler, resmi, özel gün ve gecelerdeki ziyafetler, sofra adabı ve görgü kuralları "Beslenme Kültürü" başlığı altında ele alınmıştır. Tez bir bütün olarak incelendiğinde yemek kültürünün oluşmasında önemli bir unsur olan ham haldeki gıda maddesinin işlenip yemeğe dönüşmesi, bu dönüşüm sürecinde geçirdiği evrim ve ona yüklenen anlamla birlikte sofrada ne zaman ve nasıl tüketildiğinin sırasıyla ele alındığı görülecektir. Sonuç olarak, Roma yemek kültürünü şekillendiren etkenler, başta coğrafi unsurlar olmak üzere, etkileşim kurduğu milletler ve sınıfsal toplum yapısı olduğu görülmüştür. Ayrıca beslenme olgusu Roma'nın siyaset, ekonomi, ticaret, hukuk, mimari, sanat ve teknoloji alanına yani devletin hemen her alanına nüfuz etmiş, onların şekillenmesinde, değişip dönüşmesinde etkin rol oynamıştır. Anahtar Sözcükler: Antik Roma, Yemek kültürü, Gıda maddeleri, Yemek tarifleri, Beslenme kültürü.