Tip 2 diyabetli bireylerin beslenme alışkanlıkları, yeme davranışları, geleneksel, alternatif ve tamamlayıcı tıp kullanım durumlarının ve diyet kalitesinin değerlendirilmesi

SÜMEYYE CEYLAN

Tip 2 diyabetli bireylerin beslenme alışkanlıkları, yeme davranışları, geleneksel, alternatif ve tamamlayıcı tıp kullanım durumlarının ve diyet kalitesinin değerlendirilmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beslenme Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SÜMEYYE CEYLAN

Danışman: Pınar Sökülmez Kaya

Özet:

Amaç: Bu araştırmada Tip 2 diyabetli bireylerin beslenme alışkanlıkları, yeme davranışları, geleneksel, alternatif ve tamamlayıcı tıp kullanım durumlarının ve diyet kalitesinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Bu çalışma, Bozüyük Devlet Hastanesi diyet polikliniğine başvuran 85 Tip 2 diyabetli birey üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin kişisel bilgileri, diyabet durumları, geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanım durumları anket formu aracılığıyla alınmıştır. Ayrıca diyet kalitesini hesaplamak için Akdeniz Diyeti Bağlılık Ölçeği (ADBÖ), fiziksel aktivite düzeylerini hesaplamak için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi Kısa Formu (IPAQ-SF), günlük alınan makro ve mikrobesin ögeleri için besin tüketim kaydı, yeme davranışlarını incelemek için Hollanda Yeme Davranış Anketi (DEBQ) kullanılmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri araştırmacı tarafından alınmıştır. Çalışmadaki bireylerin kan değerleri Bozüyük Devlet Hastanesi Bilgi Sistemleri programında yer alan hasta dosyalarından elde edilmiştir. Bulgular SPSS ile değerlendirilmiş olup p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 56.14±9.45 yıl, beden kütle indeksi ortalaması 32.01±5.76 kg/m² bulunmuştur. Katılımcı bireylerin geleneksel, alternatif ve tamamlayıcı tıp kullanımları %37.6 olarak bulunmuştur. Katılımcıların ADBÖ puan ortalaması 5.22±2.17, DEBQ alt grup skor ortalamaları kısıtlayıcı yemede 1.95±0.76, duygusal yemede 1.95±0.93, dışsal yemede 2.32±0.54 bulunmuştur. Bireylerin cinsiyete göre HbA1c, AKG, HDL-K değerleri ve fiziksel aktivite düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0.05). DEBQ alt grup yeme skorlarının kendi arasındaki ilişkisinde duygusal yeme ve dışsal yeme arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p=0.010, r=0.278). Sonuç: Tip 2 diyabetli bireylerin düşük diyet kalitesine sahip olduğu saptanmıştır. Bazı hastaların mevcut tedavileriyle birlikte ara sıra tamamlayıcı tedavi uyguladıkları fakat bu tedavilerin biyokimyasal bulgularında herhangi bir iyileşmeye yol açmadığı tespit edilmiştir. Bireylerin farklı diyet kalitesine sahip olması, tamamlayıcı tedavilere başvurması ve farklı yeme davranışları sergilemesi uyguladıkları tıbbi beslenme tedavisine yeterince uyum göstermediklerini düşündürmektedir. Bu nedenle Tip 2 diyabetli hastaların tanı aldıkları ilk dönemden itibaren diyetisyen takibinin çok daha sıkı yapılması gerekliliği sonucuna varılmıştır.