Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) yetiştiriciliğinde mekanik hasat olanakları


Yıldız T., Çelik H., Tekgüler A.

35. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon Kongresi, Kırşehir, Türkiye, 4 - 06 Eylül 2024, cilt.1, sa.10, ss.1

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Kırşehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünya’da Blueberry olarak bilinen ve iki binli yılların başında Türk tarımına katılan çalı formundaki maviyemiş bitkisi (Vaccinium corymbosum L.), kuvvetli asit topraklarda yetişebilmektedir. Ilıman iklimde kışın yaprağını döken maviyemiş bitkisi Akdeniz ikliminde herdemyeşil özellik göstermektedir. Yüksek oranda antioksidan madde içeren maviyemişin kanser başta olmak üzere; varis, basur (hemoroid), romatizmal ağrılar, göz rahatsızlıkları ve damar tıkanıklığı gibi birçok hastalığa karşı koruyucu etkisi olduğu belirtilmektedir. Maviyemiş taze meyve olarak tüketilebildiği gibi, meyve suyu ve ilaç sanayinde, süt ve süt ürünleri ile kuru meyve teknolojisinde değerlendirilebilmektedir. Sofralık tüketime yönelik maviyemişlerin elle toplanması kalite, raf ömrü ve tüketici algısı bakımından avantajlı olmaktadır. Ancak maviyemiş üretim ve pazarının sürekli genişlemesi mekanik hasat yöntemlerinin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Maviyemiş endüstrisi son otuz yıl içerinde oldukça fazla gelişim göstermiştir. Taze tüketime yönelik maviyemişlerin el ile hasadında yoğun iş gücü gereksinimi, düşük hasat etkinliği ve yüksek maliyetler yüzünden sofralık maviyemiş üretiminin sürdürülebilir gelişimi zorlanmaktadır. Maviyemiş yetiştiriciliğinde meyve hasadı zaman alıcı ve masraflı olmaktadır. Bu nedenle, elde taşınabilir pnömatik tip silkeleyiciler ile dallara verilen periyodik titreşimlerle düşürülen meyveleri zedelemeden yumuşak meyve toplama yüzeylerinde toplayan hasat yardım platformlarından oluşan yarı mekanik hasat sistemleri geliştirilmeye başlanmıştır. Son yıllarda sanayide işlenecek maviyemiş hasadında tam otomatik mekanik hasat makinelerine olan ilgi artmaktadır. Mekanik hasat makinaları hasat maliyetini düşürürken verim kayıpları ve meyvelerin mekanik hasarlara uğrayarak kalite kayıplarına yol açabilmektedir.  Hasat otomasyonu; hasat etkinliği, iş gücü verimliliği ve hasat maliyeti bakımından elle toplamaya göre ürünün birim üretim maliyetini yaklaşık yarıya düşürmekte, maviyemiş tedarik zinciri için rekabet avantajı sağlayabilmekte ancak meyve kalitesini sınırlayabilmektedir. Bu çalışmada; elle, yarı mekanik ve tam otomatik maviyemiş hasat yöntemlerinin meyve kalitesi, ezilme, morarma, depolama süresi ve uygulanan hasat yöntemlerine ilişkin masraflar hakkında temel bazı bilgiler derlenmiştir.

Blueberry (Vaccinium corymbosum L.), introduced to Turkish agriculture in the early 2000s, has bushy-shaped plants and can grow in strongly acidic soils. Blueberry plants, which shed their leaves in winter in temperate climates, are evergreen in the Mediterranean climate. Blueberry, which contains high amounts of antioxidant substances, is known to protect against many diseases such as cancer, varicose veins, hemorrhoids, rheumatic pain, eye diseases and vascular occlusion. While blueberries can be consumed as fresh fruit, they can also be used in the fruit juice and pharmaceutical industry, milk and dairy products and dried fruit technology. Blueberry plants intended for edible consumption are collected by hand, which is advantageous in terms of quality, shelf life and consumer perceptions. However, the continuous expansion of blueberry production and market necessitates the development of mechanical harvesting methods. The blueberry industry has evolved a lot over the last thirty years. The sustainable development of fresh blueberry production is challenged due to intensive labor, low harvest efficiency and high costs in manual harvesting of blueberries for fresh consumption. Fruit harvesting in blueberries is time consuming and costly. For this reason, semi-mechanical harvest systems consisting of hand-held pneumatic type shakers and harvest assistance platforms that collect the fruits dropped by periodic vibrations given to the branches on soft fruit picking surfaces without damaging them have begun to be developed. In recent years, there has been an increasing interest in fully automatic mechanical harvesting machines for harvesting blueberries for industrial processing. While mechanical harvesting machines reduce the cost of harvesting, they can cause yield losses and mechanical damage to the fruits, resulting in quality losses. Harvest automation; reduce the unit production cost of the product by approximately half compared to manual picking in terms of harvest efficiency, labor efficiency and harvest cost. It can provide a competitive advantage for the blueberry supply chain, but it can limit fruit quality. In this study; some basic information about the fruit quality of manual, semi-mechanical and fully automatic blueberry harvesting methods, mechanical damage, bruising, storage time and costs related to the applied harvesting methods has been compiled in the review of the literature.