35. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon Kongresi, Kırşehir, Türkiye, 4 - 06 Eylül 2024, cilt.1, sa.10, ss.1
Dünya’da Blueberry olarak bilinen ve iki binli
yılların başında Türk tarımına katılan çalı formundaki maviyemiş bitkisi (Vaccinium
corymbosum L.), kuvvetli asit topraklarda yetişebilmektedir. Ilıman iklimde
kışın yaprağını döken maviyemiş bitkisi Akdeniz ikliminde herdemyeşil özellik
göstermektedir. Yüksek oranda antioksidan madde içeren maviyemişin kanser başta
olmak üzere; varis, basur (hemoroid), romatizmal ağrılar, göz rahatsızlıkları
ve damar tıkanıklığı gibi birçok hastalığa karşı koruyucu etkisi olduğu
belirtilmektedir. Maviyemiş taze meyve olarak tüketilebildiği gibi, meyve suyu
ve ilaç sanayinde, süt ve süt ürünleri ile kuru meyve teknolojisinde
değerlendirilebilmektedir. Sofralık tüketime yönelik maviyemişlerin
elle toplanması kalite, raf ömrü ve tüketici algısı bakımından avantajlı olmaktadır.
Ancak maviyemiş üretim ve pazarının sürekli genişlemesi mekanik hasat
yöntemlerinin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Maviyemiş endüstrisi son
otuz yıl içerinde oldukça fazla gelişim göstermiştir. Taze tüketime yönelik maviyemişlerin
el ile hasadında yoğun iş gücü gereksinimi, düşük hasat etkinliği ve yüksek
maliyetler yüzünden sofralık maviyemiş üretiminin sürdürülebilir gelişimi zorlanmaktadır.
Maviyemiş yetiştiriciliğinde meyve hasadı zaman alıcı ve masraflı olmaktadır. Bu
nedenle, elde taşınabilir pnömatik tip silkeleyiciler ile dallara verilen periyodik
titreşimlerle düşürülen meyveleri zedelemeden yumuşak meyve toplama yüzeylerinde
toplayan hasat yardım platformlarından oluşan yarı mekanik hasat sistemleri
geliştirilmeye başlanmıştır. Son yıllarda sanayide işlenecek maviyemiş
hasadında tam otomatik mekanik hasat makinelerine olan ilgi artmaktadır. Mekanik
hasat makinaları hasat maliyetini düşürürken verim kayıpları ve meyvelerin
mekanik hasarlara uğrayarak kalite kayıplarına yol açabilmektedir. Hasat otomasyonu; hasat etkinliği, iş gücü
verimliliği ve hasat maliyeti bakımından elle toplamaya göre ürünün birim
üretim maliyetini yaklaşık yarıya düşürmekte, maviyemiş tedarik zinciri için
rekabet avantajı sağlayabilmekte ancak meyve kalitesini sınırlayabilmektedir. Bu
çalışmada; elle, yarı mekanik ve tam otomatik maviyemiş hasat yöntemlerinin
meyve kalitesi, ezilme, morarma, depolama süresi ve uygulanan hasat
yöntemlerine ilişkin masraflar hakkında temel bazı bilgiler derlenmiştir.
Blueberry (Vaccinium
corymbosum L.), introduced to Turkish agriculture in the early 2000s, has bushy-shaped
plants and can grow in strongly acidic soils. Blueberry plants, which shed
their leaves in winter in temperate climates, are evergreen in the
Mediterranean climate. Blueberry, which contains high amounts of antioxidant
substances, is known to protect against many diseases such as cancer, varicose
veins, hemorrhoids, rheumatic pain, eye diseases and vascular occlusion. While
blueberries can be consumed as fresh fruit, they can also be used in the fruit
juice and pharmaceutical industry, milk and dairy products and dried fruit
technology. Blueberry plants intended for edible consumption are collected by
hand, which is advantageous in terms of quality, shelf life and consumer perceptions.
However, the continuous expansion of blueberry production and market
necessitates the development of mechanical harvesting methods. The blueberry
industry has evolved a lot over the last thirty years. The sustainable
development of fresh
blueberry
production is challenged due to intensive labor, low harvest efficiency and
high costs in manual harvesting of blueberries for fresh consumption. Fruit
harvesting in blueberries is time consuming and costly. For this reason,
semi-mechanical harvest systems consisting of hand-held pneumatic type shakers
and harvest assistance platforms that collect the fruits dropped by periodic
vibrations given to the branches on soft fruit picking surfaces without
damaging them have begun to be developed. In recent years, there has been an
increasing interest in fully automatic mechanical harvesting machines for
harvesting blueberries for industrial processing. While mechanical harvesting
machines reduce the cost of harvesting, they can cause yield losses and
mechanical damage to the fruits, resulting in quality losses. Harvest
automation; reduce the unit production cost of the product by approximately
half compared to manual picking in terms of harvest efficiency, labor
efficiency and harvest cost. It can provide a competitive advantage for the
blueberry supply chain, but it can limit fruit quality. In this study; some
basic information about the fruit quality of manual, semi-mechanical and fully
automatic blueberry harvesting methods, mechanical damage, bruising, storage
time and costs related to the applied harvesting methods has been compiled in
the review of the literature.