Hz. peygamberin vefatından sonra sahabe, gerek idari görevler dolaysıyla, gerekse İslam'a davet için yeni fethedilen İslam coğrafyasına dağıldılar. Oralarda birçok insan, özellikle de ilim ve fazilet ehli olanlar bu sahabelerin etrafında birleştiler. İslamî bilgilerini ve yaşam tarzlarını onlardan aldılar. Sahabelerin yoğun bir şekilde yerleştiği önemli merkezlerden birisi ayrıca seminerimizin de konusu olan Kûfe'dir. En başlarında ilim ve takvada şöhret bulan Abdullah b. Mes'ud, Hz. Ali gibi birçok sahabenin Kûfe'ye yerleşmesi aynı zamanda bu şehri ilim, kültür ve sanat merkezi haline getirdi. Kûfe, tarih boyunca hem ilim, kültür, medeniyet beşiği ve yüksek entelektüel birikime sahip bir merkez oluşu, hem de İslam coğrafyasında siyasi çalkantıların, ayrışmaların, gizli kulis faaliyetlerin yapıldığı merkez oluşuyla iki farklı rolle karşımıza çıkar. Biz çalışmamızda Olaya, Kûfe'nin daha çok ilmî, fikrî ve kültürel konulara kaynaklık etmesi açısından baktık. İslami ilimlerin, tedvinine başlanması, kurumsallaşması ve düşünce ekollerinin somutlaşmasının temeli Kûfe'de atıldı. Ehl-i re'y'in umdesi olan Ebû Hanîfe'nin ismini verdiği mezhebin teşekkül ettiği merkezdir burası. Şüphe yok ki O'nun fıkıh nosyonunun oluşmasında Kûfe'nin ilmi ve sosyo-ekonomik zenginliğinin payı büyüktür. Çalışmamızda Kûfe'nin ilmi ve kültürel zenginliğini ortaya koymak, orada gelişen ve kurumsallaşan ilmi alt yapıyı ve o alt yapıda da kimlerin rol oynadığını, ayrıca orada yetişen büyük âlimlerin kimler olduğunu ortaya koymaya çalıştık
After the death of the Prophet Muhammad the companions of the Prophet spread the new conquered Islamic places for the administrative affairs and calling infidel people to Islam. Many people over there, especially those who were the people of knowledge and pious gathered around the companions of the Prophet. They got their Islamic information and life styles from them. One of the most important places where most of the companions settled was the City of Kufe which is the subject of our article. Since Abdullah b. Mes’ud and Hz. Ali who were masters in Islamic knowledge and pious lived in Kufe caused it to be the center of science, culture and art. Through the history, Kufe became both the center of Islamic civilization and the center of political confusions, divisions and secret activities affecting all Islamic lands. In this study, we examine at Kufe from point of its intellectual, mental and cultural aspects. The bases of the beginning of gathering Islamic knowledge, its institutionalization, and emerging the thoughts of schools were actualized in Kufe. It is at the same time the city where the sect of Hanifa was established by Ebu Hanifa who was the prince of the people of thought. There is no doubt that the intellectual and socio-economic conditions of Kufe played a great role in formation of his fıkh (Islamic law) notion. This article tries to set forth the intellectual and cultural richness of Kufe, the background of knowledge that was institutionalized and developed, and those who took role in this process, and great scholars grew up and lived over there
