Muş Manilerinde Kadın ve Aile İzleği

GENÇ H. N.

Tarih ve Kültür Bağlamında Muş Uluslararası Sempozyumu, Muş, Türkiye, 10 - 12 Mayıs 2018, cilt.1, sa.1, ss.513-525

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Muş
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.513-525
  • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Halk edebiyatının en temel ürünlerinden biri olan ve küçük dörtlükler halinde oluşturulan mâniler, insanların ortak duygularını anlatma işlevini üstlenir. Az sözle derin anlamlar ifade eden maniler, anonim şiir örneklerindendir. Türk insanının özünü yansıtan ve evlerde, köylerde, tarlalarda söylenen bu nazım biçimi duygu ve düşüncelerin ağırlıkla da aşk ve sevda konusunun açıklanması görevini üstlenir. Hayatı bütün yönleriyle anlatan maniler kültürel zenginliğin göstergesidir. Halkın düşünce, zekâ, zevk ve mizah anlayışını sergileyen ve çeşitli amaçlarla yapılan toplantılarda, eğlencelerde söylenen maniler yalnızca hoş vakit geçirme, işi kolaylaştırma ya da zamanı iyi değerlendirme amacı taşımazlar. Aynı zamanda birer belge olma niteliğine de sahiptirler. Bu çalışmada coğrafi konumu ve tarihi bakımdan önemli bir yerleşim birimi olan ve pek çok kavim ve medeniyete beşiklik eden Muş ilinin manileri kadın ve aile izleği çerçevesinde incelenmiştir. Bu iki kavramın gerek farklı etno-dinsel yapısı gerekse kültürel ve dilsel zenginliği ile Muş manilerinde nasıl yer aldıkları ve hangi anlam boyutuna sahip oldukları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Mânilerde kadın ve aile olgusu daha çok sevda kavramı ekseninde yoğunlaşmıştır. Mânilerde aile olgusunun temsili aileyi oluşturan üyelerden anne ve çocuklarda yoğunluk kazanmıştır. Mâniler Muş’ta çağa ve kültüre göre yenilenerek her zaman bir eğlence aracı oluştur. Muş ilinde mâniler, bir gelenek olmasının yanı sıra yöre için önemli bir değerdir.