Research Information System
Mimarlık ve Yangın Sempozyumu 2025, İstanbul, Turkey, 8 - 09 May 2025, pp.1-10, (Full Text)
Kalabalık tahliyesi, acil bir durumda bir binadan, alandan veya bölgeden çok sayıda insanın güvenli ve hızlı bir şekilde çıkarılmasını amaçlayan planlama ve yönetim sürecidir. Kalabalık tahliyesi panik ve karışıklık, çıkışların planlanması, engeller ve bariyerler, hareket kabiliyeti kısıtlı bireyler ve engelliler gibi birçok faktörün bir arada değerlendirildiği karmaşık bir süreci kapsamaktadır. Aksi durumda, kalabalık tahliyesinde yaşanabilecek panik durumu, çıkışların tıkanması ve yanlış yönlendirmeler büyük çaplı kazalara ve can kayıplarına yol açabilmektedir. Bu çalışma, kalabalık tahliyesinde çıkışların planlanmasına odaklanarak farklı çıkış konumlarının yangın tahliye süresine etkisini ve ortaya çıkan tıkanmaları araştırmayı amaçlamaktadır. Kalabalık tahliyesi analizleri için Pathfinder tahliye simülasyon programı kullanılmıştır. Araştırmada iki farklı plan tipi olarak kare planlı (1:1) ve dikdörtgen planlı (4:1) mekânlar oluşturulmuştur. Mekânlarda dört farklı çıkış noktası kare planlı yerleşim için beş ayrı senaryoda dikdörtgen planlı yerleşim için yedi ayrı senaryoda incelenmiştir. Farklı kullanıcı yükü katsayılarına bağlı olarak kare ve dikdörtgen planlı mekânlardaki kalabalık tahliyeleri de ayrı ayrı analiz edilmiş, tahliye süreleri hesaplanmıştır. Sonuç olarak, kare ve dikdörtgen planlı mekânlarda kalabalık tahliyesinde çıkışların etkinliği değerlendirilmiş ve mimar, mühendis ve tasarımcılar için çıkış konumlarına yönelik öneriler geliştirilmiştir.