Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sofist, sa.10, ss.37-79, 2025 (Hakemli Dergi)
Özet:
Pyrrhon,
bize ulaşmamış birkaç şiir dışında hiç bir şey yazmamıştır; bu nedenle hakkında çok az şey biliyoruz.
Buna rağmen Pyrrhon isminin antik, modern ve hatta çağdaş felsefede çok fazla anıldığı
görülür. Bu nedensiz değildir; adı etrafında Pyrrhonculuk diye bilinen kuşkucu
(skeptik) bir ekol kurulmuş, Pyrrhonculuk sözcüğü kuşkuculukla (skeptisizm)
özdeşleşmiştir. Pyrronculuk, genel kanıya bakılırsa, Akademia kuşkuculuğuyla
birlikte Hellenistik dönemin köklü iki kuşkucu ekolünden birisidir. Kimi modern
araştırmacılar, Pyrrhonculuğun, Pyrrhon’dan çok sonraları, MS. 1. yüzyılda
Aenesidemos tarafından kurulduğunu ve daha sonraları Agrippa ve Sextus
Empiricus gibi filozoflar elliyle geliştirildiğini ileri sürerler. Bu yüzden, modern
literatürde Pyrrhon ile Pyrrhonculuk arasındaki düşünsel bağa ve sürekliliğe
dair bir tartışma mevcuttur. Hatta bu tartışma, “Pyrrhon, Pyrrhoncu muydu”
sorusuna bile yol açmıştır. Aslında tüm sorun, Pyrrhon’un bir kuşkucu olup
olmadığında düğümlenmektedir. Eğer Pyrrhon kuşkucu bir filozofsa, Pyrhon’un bir
Pyrhoncu olduğu, daha sonraki Pyrrhoncuların ondan esinlendiği gösterilmiş
olacaktır. Eğer bir dogmatik ise Pyrrhon kuşkucuk tarihinin dışına itilecektir.
İşte bu makalede, modern tartışmalarda belirginleşen ve Pyrrhon sorununun özü
olduğu düşünülen, Pyrrhon’un olumlu ve olumsuz bir tez ileri süren dogmatik bir
filozof mu, yoksa yargıyı askıya alan bir kuşkucu mu olduğu sorusuna yanıt
aranacaktır. Daha yalın deyişle söylersek, Pyrrhon, bir dogmatik miydi, yoksa
bir kuşkucu muydu? Soruya yanıt aranırken, Pyrrhon’un yaşamı ve öğretileriyle
ilgili geleneğin aktardığı tüm bilgiler bütünsel bir yaklaşımla eleştirel bir
biçimde çözümlenmeye, onlara yönelik modern dönemde yapılmış farklı yorumlar
arasında ilişkiler kurulmaya ve gerekçelere dayanarak Pyrrhon’un bir Pyrrhoncu
ve kuşkucu olduğu gösterilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Antik
Yunan felsefesi, kuşkuculuk, dogmatizm, bilgi, yargıyı askıya alma.
Abstract:
Pyrrho
didn’t write anything except for a few poems, and those didn’t survive, so we
have very few direct information about him. Nevertheless, his name is
frequently mentioned in ancient, modern, and even contemporary philosophy. This
is not without reason; around his name, a sceptical school known as Pyrrhonism
emerged, and the term "Pyrrhonism" became synonymous with scepticism.
According to the prevailing view, Pyrrhonism, along with Academic scepticism,
is one of the two principal sceptical traditions of Hellenistic period.
However, some modern scholars argue that Pyrrhonism was established much later,
in 1st century a.d., by Aenesidemus, and it was further developed by
philosophers such as Agrippa and Sextus Empiricus. Consequently, there is a
longstanding debate in modern scholarship regarding the intellectual continuity
between Pyrrho and Pyrrhonism. This debate has even led to this question: “Was
Pyrrho himself a Pyrrhonist?” At the heart of the issue lies the question of
whether Pyrrho was truly a sceptic or not. If Pyrrho was indeed a sceptical
philosopher, then it follows that later Pyrrhonists drew inspiration from him
and continued his philosophical legacy. However, if he was a dogmatist, then he
must be excluded from the history of scepticism altogether. This article seeks
to address a fundamental question which has emerged in modern discussions and
which is considered central to the Pyrrho problem: Was Pyrrho a dogmatic
philosopher who advanced positive or negative theses, or was he a sceptic who
suspended judgment (epokhê)? To put more simply, was Pyrrho a dogmatist or a
sceptic? In exploring this question, all available accounts of Pyrrho’s life
and teachings will be examined through a comprehensive and critical approach,
and the relations among different modern interpretations will be analysed.
These examinations will be conducted, in aim to show that, on a rational basis,
Pyrrho was both a Pyrrhonist and a sceptic.
Key Words: Ancient Greek
philosophy, scepticism, dogmatism, knowledge, suspension of judgment.