Akademik Veri Yönetim Sistemi
5. Ulusal Biyoloji Eğitimi Kongresi, Balıkesir, Türkiye, 2 - 04 Mayıs 2025, (Özet Bildiri)
Öğretmen adaylarının çevresel farkındalık kazanmalarında ve doğa temelli bilim eğitimi gerçekleştirmelerinde bitki türlerini tanıma beceri ve yeterlikleri önemli bir rol oynamaktadır. Bitki tanıma beceri ve yeterliliği öğretmenlerin görev yaptıkları coğrafyadaki gerek ulusal gerekse yerel biyoçeşitlilik ile doğrudan ilişkilidir. Türkiye gibi biyolojik çeşitliliğin yüksek olduğu ülkelerde, öğretmen adaylarının yerel flora hakkında bilgi sahibi olmaları, doğa temelli öğrenme ortamlarının kalitesini etkilemektedir. Yapılan araştırmalar öğretmen adaylarının bitkileri tanıma konusunda sınırlı bilgiye sahip olduklarını ve bu yetersizliğin öğretim sürecine de yansıdığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, kentsel yaşamın artmasıyla bitki okuryazarlığında düşüş gözlemlendiği, ancak yerel türlere odaklanan eğitim programlarının bu açığı kapatmada etkili olduğu belirtilmektedir. Öğretmen adaylarının özellikle yaygın otsu, çalı ve ağaç türlerini tanıma becerisi fen eğitiminde doğa ile bütünleşik öğrenme ortamlarının niteliğini artırmaktadır. Bu çalışmada amaç öğretmen adaylarının yaygın bitki türlerini tanıma düzeylerini belirlemek ve bu düzeyi demografik değişkenlere göre incelemektir. Bu araştırma nicel araştırma desenlerinden biri olan betimsel tarama modeli, özelde ise kesitsel tarama modeli kapsamında yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde öğrenim gören farklı sınıf seviyelerindeki biyoloji, fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği lisans öğrencileri oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen ve dört bölümden oluşan bitki tanıma anketi kullanılmıştır. Anketin ilk bölümü demografik bilgiler, diğer üç bölümü ise sırasıyla her türden onar tane olacak şekilde yaygın otsu, çalı ve ağaç türlerini içeren görsel tanıma soruları içermektedir. Anket sorularındaki bitki türleri belirlenirken çalışmanın yapıldığı coğrafya olmasından dolayı Karadeniz Bölgesi'ndeki yaygın otsu bitki, çalı ve ağaç türleri de özellikle de hesaba katılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının en yüksek tanıma başarısını fındık, çınar ve meşe gibi daha sık karşılaşılan ağaç türlerinde gösterdikleri, buna karşın bazı otsu ve çalı türlerini (örneğin taflan, kocayemiş, yabani hindiba) tanımakta zorlandıkları görülmüştür. Tanıma düzeylerinde sınıf düzeyi, doğa gözlemi yapma sıklığı ve Karadeniz bölgesinde yaşama gibi değişkenlerin anlamlı farklılık yarattığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar öğretmen eğitimi programlarında yerel flora bilgisinin daha sistematik ve uygulamalı şekilde ele alınması gerektiğine işaret etmektedir.
Plant species recognition skills and competencies play an important role in pre-service teachers' environmental awareness and nature-based science education. Plant recognition skills and competence are directly related to both national and local biodiversity in the geography where teachers work. In countries like Turkey where biodiversity is high, pre-service teachers' knowledge of local flora affects the quality of nature-based learning environments. Studies reveal that pre-service teachers have limited knowledge about plant identification and this inadequacy is reflected in the teaching process. In addition, it is stated that there is a decline in plant literacy with the increase in urban life, but educational programs focusing on local species are effective in closing this gap. The ability of pre-service teachers to recognize especially common herbaceous, shrub and tree species increases the quality of nature-integrated learning environments in science education. The aim of this study is to determine the level of pre-service teachers' recognition of common plant species and to examine this level according to demographic variables. This study was conducted within the scope of descriptive survey model, which is one of the quantitative research designs, and cross-sectional survey model in particular. The sample of the study consisted of undergraduate students of biology, science and classroom teaching at different grade levels studying at the faculty of education of a state university. A four-part plant identification questionnaire developed by the researchers was used as a data collection tool. The first part of the questionnaire included demographic information, while the other three parts included visual recognition questions about common herbaceous, shrub and tree species, ten of each species, respectively. While determining the plant species in the questionnaire questions, common herbaceous plants, shrubs and trees in the Black Sea Region were also taken into account due to the geography in which the study was conducted. According to the findings, it was observed that the pre-service teachers showed the highest recognition success in more common tree species such as hazelnut, sycamore and oak, while they had difficulty in recognizing some herbaceous and shrub species (e.g., taflan, hickory, wild chicory). It was determined that variables such as grade level, frequency of nature observation and living in the Black Sea region made a significant difference in recognition levels. These results indicate that local flora knowledge should be addressed more systematically and practically in teacher education programs.