TÜRK MÜZİĞİNDE İZ BIRAKANLAR VI, İMİK ÜNAL, HAŞHAŞ SİNAN, Editör, Efe Akademi Yayınları https://doi.org/10.59617/efepub20242298, Ankara, ss.11-27, 2024
18. yüzyılın ve Osmanlı döneminin önemli gayrimüslim bestekâr ve icrâcılarından biri olan Mir Cemil Zaharya; gerek yaşamış olduğu dönem, gerekse bulunduğu yüzyılın mûsıkî kültürü açısından, şehirli gayrimüslim azınlıklara mensup bir sanatkâr olarak dönemini temsil etmiş ve Türk mûsıkîsi tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur. Var olan kaynaklarda, Türk mûsıkîsinde Rum bestekârlarımızın önde gelenlerinden biri olan Zaharya’nın hayâtı hakkında geniş bilgilere rastlanmamaktadır. Fener’de bulunan büyük Rum Patrikhanesi’nin hânendesi olduğu bilinen Zaharya; gerek Türk Din mûsıkîsi gerekse patrikhâne orotoryosunda yer alan dini eserlerin iyi bir icrâcısı ve bestekârı olarak bilinmektedir. Üstün bir Tanburî olduğu, devrin çok kazançlı işlerinden olan kürk ticaretiyle uğraştığı ve ömrünün sonlarına doğru müslümanlığa geçip Cemil adını aldığı rivâyet edilmektedir. Bazı eski güfte mecmualarında isminin Mîr Cemil yahut Kürkçü olarak da anıldığı dikkati çekmektedir. Zamanımıza yirmiye yakın eseri ulaşan bestekârımızın, ortodoks kilise müziği için de besteler yaptığı da bilinmektedir.