Research Information System
İlahiyat Dergisi, no.5, pp.143-158, 2021 (Peer-Reviewed Journal)
Bu makalede fonetik bir olgu olarak Arapçada harf hareke ilişkisine dair İbn Cinnî’nin görüşleri onun Sırru sınâ‘ati’l-i‘râb isimli eseri bağlamında incelenmekte ve müellifin izahları ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Çalışmada ele alınan konular Sırru sınâ‘ati’l-i‘râb’ın yanı sıra müellifin diğer eserlerine de müracaat edilmek suretiyle incelenmeye gayret edilmiştir. Bunun yanında konuyla alakalı ilk dönem eserler ile günümüzde yapılan çalışmalardan da faydalanılmıştır. Yürütülen bu çalışmada İbn Cinnî’nin, harf hareke ilişkisini ortaya koyarak Sırru sınâ‘ati’l-i‘râb’ı telife başladığı ve mezkur eserinin bir çok yerinde harf hareke ilişkisi üzerinden pek çok konuyu izah ettiği görülmüştür. Bu bağlamda çalışmada öncelikle müellife göre harekenin harfteki yeri ele alınmıştır. Müellif harekenin harften sonra olduğu görüşünü benimseyerek bunu delilleriyle açıklama yoluna gitmiştir. Çalışmanın son kısmında ise harf ve harekenin birbirilerine meyli konusu üzerinde durulmuştur. Çalışma sonunda Arap dilinde harf ile harekenin farklı şekillerde birbiriyle mütemadiyen bir etkileşim hâlinde olduğu gözlemlenmiştir. Med / lin harflerinin harekelerin işb‘â edilmesi ile ortaya çıktığını temel varsayımı olarak kabul eden İbn Cinnî’nin harf hareke ilişkisini teorik bir zemine oturtmaya çalıştığı tespit edilmiştir.