Akademik Veri Yönetim Sistemi
ISPEC 11th INTERNATIONAL CONFERENCE ON AGRICULTURE, ANIMAL SCIENCE and RURAL DEVELOPMENT, Muş, Türkiye, 3 - 05 Mart 2023, cilt.11, sa.11, ss.478-488
ÖZET
Çiftlik hayvanlarında refah kavramı 20.yüzyılın ikinci yarısından sonra endüstriyel hayvan üretimi hakkındaki bilimsel verilerden ve toplum kaygılarından ortaya çıkmıştır. Başlangıçta, refah kavramı hayvanlar üzerinde stresin varlığı veya yokluğu temeline dayandırılmıştır. Hayvan refahını, bir hayvanın doğal ortamında gösterdiği davranışları (otlama, beslenme, barınma güneşlenme, gölgelenme, gezinme, eşinme, yüzme, eşe kur yapma, yavru emzirme, yavruyu koklama, yalama, çiftleşme, sürü halinde bulunma vb.) özgürce yapabildiği, hislerini, duygularını özgürce yaşayabildiği, ağrısız, acısız (sağlıklı), midesini metabolizmasına uygun türden besinlerle doyurabildiği, susuzluğunu temiz ve kolayca giderebildiği bir yaşam sürdürebilme durumu olarak tanımlamak mümkündür. Bununla birlikte hayvan refahının içeriği hakkında, özellikle hayvanın hisleri ve duyguları ile ilgili kesin veriler elde etmek mümkün olmadığından üzerinde mutabakat sağlanmış bir tanım bulunmamaktadır. Aynı durum stres için de söylenebilir. Stres, başlangıçta bir canlının hastalanması veya ölümüne neden olan çevresel ajanları ifade ederken, günümüzde canlının refahını etkileyen her türlü etmeni içeren bir anlam genişlemesi kazanmıştır. Bir hayvan, stres koşullarına maruz kalmadıkça veya refahını artırıcı şartlar sağlandıkça daha fazla ve daha kaliteli ürünler üretmektedir. Günlük besin kaynaklarımızın önemli bir kısmını temin ettiğimiz çiftlik hayvanlarının refah koşullarına ve etik değerleri göz önünde bulundurarak en ideal koşullarda barındırılıp, beslenmesi ve çoğaltılması ekolojik dengenin ve döngünün sürdürülebilmesi için de katkı sağlamaktadır. Hayvan refahı ile ilgili hassasiyette hayvan hakları savunucularının, küresel ısınmada çiftlik hayvanlarının atmosfere saldığı metan vb. gazların etkileri öne sürülerek oluşturulan baskılar, hayvansal ürünlerin biyoteknolojik olarak üretilme gayretleri refah, stres ve sera gazı üretimi gibi kavramların hayvansal ürünlerin yerine ikame edilmeye çalışılan ürünler için bir pazar payı oluşturma kaygısı taşıyıp taşımadığı endişesini beraberinde getirmektedir. Hayvan refahı üzerindeki hassasiyette, insanın kendi türü hakkındaki hassasiyetinden daha fazla önem kazandığı bir dönemde yaşamaktayız. Yakın gelecekte çiftlik hayvanı yetiştiriciliğinde refahla ilgili standartların ve etik kuralların yerine getirilmesi için, işletme sahiplerinin üretim koşullarında önemli değişiklikler yapması gerekeceği öngörülmektedir. Çiftlik hayvanlarının yer aldığı çalışmaların sonuçlarının yayımlanmasında da etik raporların gerekliliği bu konudaki duyarlılığa dayanmaktadır. Bu çalışmada hayvan refahını etkileyen faktörler ve refah koşullarını belirleyen yöntemlerin güncel gelişmeler ışığında ele alınması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hayvan Refahı, Stres, Hayvansal Gıda, Üreme, Kalite
ABSTRACT
The concept of welfare for farm animals emerged from scientific data and social concerns about industrial animal production after the second half of the 20th century. The concept of welfare was initially based on the presence or absence of stress on animals. Animal welfare is an animal's behaviour in its natural environment (grazing, feeding, sheltering, sunbathing, shading, walking, petting, swimming, courting the mate, suckling the cub, smelling the baby, licking, mating, being in a herd, etc.), and a state of being able to live a life in which can live freely, without wound, without pain (healthy), saturate his stomach with foods suitable for his metabolism, and quench his thirst cleanly and efficiently. However, since it is impossible to obtain precise data on animal welfare content, especially animal feelings, and emotions, there is no agreed definition. The same can be said for stress. While stress was initially meant to refer to environmental agents that cause illness or death of a living thing, today, it has gained an expansion of meaning that includes all factors that affect the welfare of the living thing. An animal produces more and better-quality products as long as it is not exposed to stress or conditions that increase its well-being. Considering the welfare conditions and ethical values of the farm animals, from which we provide a significant part of our daily food resources, they are housed, fed, and reproduced in the ideal conditions, contributing to the sustainability of the ecological balance and cycle. The pressures created by animal rights defenders in sensitivity to animal welfare, the effects of gases such as methane released into the atmosphere by farm animals in global warming, the efforts to produce animal products biotechnologically, the concepts such as welfare, stress, and greenhouse gas production create a market share for products that are tried to be substituted for animal products. It brings with it whether there is a concern to create or not. We live in a time when sensitivity to animal welfare is more important than human sensitivity to his species. It is foreseen that in the near future, business owners will have to make significant changes in production conditions to fulfil the welfare standards and ethical rules in livestock breeding. The necessity of ethical reports in publishing the results of studies involving farm animals is based on sensitivity. This study aims to discuss the factors affecting animal welfare and the methods determining welfare conditions in light of current developments.
Keywords: Animal Welfare, Stress, Animal Food, Reproduction, Quality