Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmaları için ilk kaynak niteliğini haiz pek çok belgeyi ihtiva eden Rusya arşivlerinden etkin ve verimli bir şekilde istifade edebilmek için oldukça sıkı ve disiplinli bir çalışma rejiminde faaliyet gösteren mevzubahis kurumlar hakkında önceden bilgi sahibi olmak önem arz etmektedir. Bu bağlamda, Moskova bölgesinde bulunan ve her yıl binlerce yerli ve yabancı araştırmacıya hizmet veren Rusya Devlet Ekonomi Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Arhiv Ekonomiki) RGAE - РГАЭ, Rusya Federasyonu Devlet Arşivi (Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii) GARF - ГАРФ, Rusya Devlet Sosyal ve Siyasi Tarih Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Arhiv Sotsialno-Politiçeskoy İstorii) RGASPİ - РГАСПИ, Rusya Devlet Askerî Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Voyennıy Arhiv) RGVA – РГВА ve Rusya Devlet Film ve Fotoğraf Belgeleri Arşivi (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Arhiv Kinofotodokumentov) RGAKFD - РГАКФД işbu çalışmamızda ele alınmıştır. İlgili kurumların sahip oldukları fonlar, belge koleksiyonlarının nitelikleri, okuma salonlarından istifade edebilmek için gerekli dokümanlar ve çalışma saatleri gibi mühim detayların, özellikle Rusya’da ikamet etmeyen ve zaman sınırlaması bulunan araştırmacılara fayda sağlaması amaçlanmaktadır. Yine söz konusu arşivlerin okuma salonlarında gerçekleştirilecek çalışmaların verimliliğini arttırmak maksadıyla, çevrim içi olarak kullanılabilecek bazı hizmetlere ilişkin linklere de çalışmanın muhteviyatında yer verilmiştir. Bilhassa RSFSC ve SSCB Dış Ticaret Komiserlikleri, Bakanlıkları ve SSCB Devlet Bilim ve Teknoloji Komitesi fonlarında yer alan belgeler, Sovyetler Birliği’nin diğer ülkelerle gerçekleştirdiği karşılıklı ticaretin ve bilim-teknik alanında yürüttüğü iş birliğinin gelişimini ve değişimini ortaya koymaları sebebiyle dikkat çekmekte ve özellikle Atatürk döneminde ve Stalin sonrası dönemde realize edilen Türk-Sovyet iktisadi iş birliği süreçlerini farklı bir bakış açısıyla değerlendirmeye olanak tanımaktadır.
In order to effectively and efficiently utilize the Russian archives, which contain many documents that are the first source for research on the History of the Republic of Türkiye, it is important to have prior knowledge about these institutions, which operate in a very strict and disciplined working regime. In this context, the Russian State Archive of Economics (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Arhiv Ekonomiki) RGAE - РГАЭ, the State Archive of the Russian Federation (Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii) GARF - ГАРФ, located in the Moscow region and serving thousands of local and foreign researchers every year, Russian State Archive of Social and Political History (Rossiyskiy Gosudarstvenny Arhiv Sotsialno- Politiçeskoy Istorii) RGASPI - РГАСПИ, the Russian State Military Archive (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Voyennıy Arhiv) RGVA - РГВА and the Russian State Archive of Film and Photographic Documents (Rossiyskiy Gosudarstvennıy Arhiv Kinofotodokumentov) RGAKFD - РГАКФД are discussed in this study. Essential details such as the funds owned by the relevant institutions, the qualifications of the document collections, the documents required to benefit from the reading rooms and the working hours are intended to benefit researchers, especially those who do not reside in Russia and have time limitations. Again, to increase the efficiency of the studies to be carried out in the reading rooms of the archives in question, links to some services that can be used online are also included in the content of the study. In particular, the documents in the funds of the Commissariats and Ministries of Foreign Trade of the RSFSR and the USSR and the State Committee of Science and Technology of the USSR attract attention because they reveal the development and change of the mutual trade and sciencetechnical cooperation of the Soviet Union with other countries, and enable the evaluation of the Turkish-Soviet economic cooperation processes realized especially during the Atatürk period and in the post- Stalin period from a different perspective.
