Descriptive verbs in the eighteenth volume of Hamzavi’s Iskendername


Bulut G.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, no.33, pp.384-395, 2023 (Peer-Reviewed Journal) identifier

Abstract

Language is an important tool for communication between people. Language, which is a living entitiy, is subject to change over time in every society. The change in While this affects the vocabulary, it also determines the way words and phrases are formed. The smallest meaningful part of a word group is the root. Roots are examined in two groups as noun and verb noble. Many new word derivations can be made by adding some suffixes to verb stem or stems or by using some words side by side. Compound verbs draw attention in these new word formations. Compound verb groups are handled in different nouns and categories. The structures formed together with “verb+adverb suffix and auxiliary verb” or main verb+auxiliary verb” are called “descriptive or descritive verbs” in order to create different layers of meaning, such as characterizing and detaling the situation to be expressed. The study covers the eighteenth volume of Iskendername, which is one of the important works of ancient Anotolian Turkish. Written in prose and in verse, this manuscript is attributed to Hamzavi, known as Ahmedi’s brother. The formations of “thesis, continuation, competence,approach and semidescriptive verb” in the text in question were examined. In the literature research, no aacedemic data on the descriptive verb was found in any of the Iskendername volumes belonging to of Hamzavi. Whith this study, it is aimed to eliminate this deficiency in the field and to reveal the compound verb compositions that make up the vocabulary in a new manuscript.
Dil, insanlar arasındaki iletişimi sağlayan önemli bir araçtır. Canlı bir varlık olan dil, her toplumda zaman içinde değişime uğramaktadır. Bu değişim, söz varlığını etkilemekle birlikte aynı zamanda sözcük ve sözcük gruplarının yapım şeklini de belirler. Sözcük gruplarının anlamlı en küçük parçası köktür. Kökler, isim ve fiil soylu olmak üzere iki bölümde incelenir. Fiil kök ya da gövdelerine bazı ekler getirilerek veya birtakım sözcüklerin yan yana kullanılması sonucunda birçok yeni sözcük türetimi yapılabilir. Bu yeni sözcük oluşumları içerisinde birleşik fiiller dikkat çeker. Birleşik fiil grupları, farklı isim ve kategoride ele alınır. İfade edilmek istenen durumu nitelendirmek, detaylandırmak gibi farklı anlam katmanları oluşturmak amacıyla “fiil+zarf fiil eki ve yardımcı fiil” veya “ana fiil+yardımcı fiil” ile birlikte oluşan yapılar “tasvir” yahut “tasvirî fiil” şeklinde adlandırılmaktadır. Bu çalışma, Eski Anadolu Türkçesinin önemli eserlerinden biri olan İskendernâme’nin on sekizinci cildini kapsamaktadır. Mensur ve manzum biçimde kaleme alınan bu el yazması eser, Ahmedî’nin kardeşi olarak bilinen Hamzavî’ye atfedilmektedir. Söz konusu metinde yer alan “tezlik, sürek, yeterlik, yaklaşma ve yarı tasvirî fiil” oluşumları incelenmiştir. Yapılan literatür araştırmasında Hamzavî’ye ait herhangi bir İskendernâme cildinde tasvirî fiil üzerine yapılan bir akademik veriye rastlanmamıştır. Bu çalışmayla birlikte alandaki bu eksikliğin giderilerek yeni bir yazma eserdeki söz varlığını oluşturan birleşik fiil tertiplerinin de ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.