A GROUP OF GLASS BOWLS FROM SAMSUN ARCHAEOLOGY MUSEUM


Creative Commons License

TEMÜR A., ÖZBİLGİN Ö.

Karadeniz İncelemeleri Dergisi, vol.15, no.31, pp.297-324, 2021 (Peer-Reviewed Journal) identifier

  • Publication Type: Article / Article
  • Volume: 15 Issue: 31
  • Publication Date: 2021
  • Doi Number: 10.18220/kid.1017443
  • Journal Name: Karadeniz İncelemeleri Dergisi
  • Journal Indexes: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Page Numbers: pp.297-324
  • Ondokuz Mayıs University Affiliated: Yes

Abstract

There are ten glass bowls in the Samsun Museum, included in the museum inventory through salvage excavation, confiscation or purchase. These are generally produced by using mould casting and free blowing techniques. Regarding their formal characteristics, they fall into three categories: floral motif-groove decorated, conical and hemispherical. Except for two unembellished pieces, all are decorated with groove or groove decorations. Two bowls with floral motif-groove decoration found in-situ during salvage excavations are distinguished from the others by the decoration technique. Examination of the technical features of these items reveals that the artefacts were produced by a mould casting technique and shaped with the help of a tool. This type of glass is one of the luxury glass vessels, a continuation of the tradition of emulating metal that started with the Persian Empire in the 6th century BC. Survey reports ceramic samples of this type of glass artefacts used in important glass production centres such as Alexandria, Cyprus, Syria and Rhodos during the Hellenistic Period. These artefacts are found in-situ as gifts for the dead in an underground-carved chamber tomb in Amisos. Although other artefacts were brought to the museum by purchase or confiscation, most of which are typical examples of the Roman Period. The difference from the Hellenistic period samples in terms of form, decoration and production technique must be due to the Period characteristics. No solid evidence of a glass production house has yet been found in Amisos nor its immediate surroundings. However, considering the density of glassworks in the region, we can argue that these findings hint at an unveiled glass production plant to be discovered.
Samsun Müzesi’nde, kurtarma kazısı, müsadere ve satın alma yoluyla müze envanterine kazandırılmış 10 adet cam kase bulunmaktadır. Bunlar genel olarak kalıba döküm ve serbest üfleme teknikleriyle üretilmiştir. Form özellikleri kapsamında bitkisel motif-oluk bezemeli, konik ve yarı küresel olmak üzere üç tiptedir. Bezemesiz iki eser dışında tamamı yiv ya da oluk bezemelerle süslenmiştir. Bunlardan kurtarma kazısı sırasında in-situ durumunda bulunmuş iki adet bitkisel motif-oluk bezemeli kâse diğerlerinden bezeme tekniği ile ayrılmaktadır. Söz konusu buluntuların teknik özellikleri incelendiğinde, eserler kalıba döküm tekniğiyle üretilmiş ve bir alet yardımıyla şekillendirilmiş olup, bu tip camlar MÖ 6. yüzyılda Pers İmparatorluğu’nun kurulmasıyla birlikte başlayan metale öykünme geleneğinin bir anlamda devamı niteliğinde olan lüks cam kaplardandır. Hellenistik Dönem’de İskenderiye, Kıbrıs, Suriye ve Rhodos gibi önemli cam üretim merkezlerinde görülen bu tip cam eserlerin seramik örnekleri de görülmektedir. Söz konusu eserlerin Amisos’da bulunan bir yer altı oyma oda mezarında ölü hediyesi olarak in-situ durumunda bulunması oldukça önemlidir. Diğer eserler satın alma ya da müsadere yoluyla müzeye kazandırılmış olsa da genel anlamda Roma Dönemi tipik örneklerindendir. Hellenistik dönem örneklerinden form, bezeme ve üretim tekniği açısından farklı olmaları da dönem özelliğinden kaynaklanmalıdır. Amisos ya da yakın çevresinde cam üretimine dair herhangi bir bulguya henüz rastlanmamıştır. Ancak bölgedeki cam eser yoğunluğu dikkate alındığında henüz keşfedilmeyi bekleyen bir cam üretim merkezinin var olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır.