Fides Hukuk Dergisi , no.6, pp.1-16, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
WITHIN THE FRAMEWORK OF LEGAL REGULATIONS AND JURISDICTIONS THE RIGHTS AND OBLIGATIONS OF THE DOCTOR TO THE PATIENT
Abstract
The concept of health, defined by the World Health Organization as the preservation of a state of
complete physical, mental and social well-being; It is one of the core rights of individuals arising only from
being human. This right is protected by national and international legislation, depending on the importance of
protecting both the physical integrity and mental health of the individual. The applicability of the right to health
brings rights and obligations to both the patient and the physician. In the event that the physician's attempts do
not meet the legality conditions in the obligations of the diagnosis of the disease, the determination of the
treatment method and the implementation of this treatment, the unlawful attitude of the physician results in a
violation of the patient's bodily integrity. For this reason, the boundaries of the sensitive and important patientphysician relationship and the rights and obligations in this relationship are determined by legal regulations. In
this direction, in order for the physician to diagnose the disease in the most accurate way, taking anamnesis from
the patient about the history of the disease and well-being, choosing and applying the treatment method that is
most suitable for the disease, providing the most benefit, containing the least risk, and bringing the least financial
burden, the chosen treatment method and the process. Informing the patient about the patient in accordance with
the socio-cultural level and knowledge level of the patient, obtaining the informed consent from the patient and
carrying out the treatment within the limits of the transfer to the patient, keeping the record of the medical
interventions applied, performing the medical intervention as a rule, requiring an intervention outside the field of
specialization or a different specialty It has obligations to request a consultation in cases such as when a
colleague's information is needed, or to accept this application when a consultation is requested. In addition, they
have the right to expect cooperation from the patient for the treatment to be successful, not to undertake or leave
the treatment if the conditions arise, to choose the work team and to demand a fee. In fact, the successful
conclusion of the relationship between the physician and the patient, aimed at increasing the well-being of the
patient, will be possible if the parties mutually fulfill their rights and obligations. In this direction, it can be said
that the obligations of the physician, the rights of the patient to demand the performance; Obligations of the
patient are the rights that the physician can demand the performance of. The rights and obligations that will
fulfill the success or failure of the treatment with the cycle among themselves are important with the dimension
of the patient and the physician.
Keywords: Medical Intervention, Treatment, Physician Rights, Physician's Obligations, Patient Rights
YASAL DÜZENLEMELER VE YARGI KARARLARI ÇERÇEVESİNDE HEKİMİN
HASTAYA KARŞI HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Öz
Dünya Sağlık Örgütü tarafından beden, ruh ve sosyal yönden tam iyilik halinin korunması olarak
tanımlanan sağlık kavramı; kişilerin yalnızca insan olmalarından kaynaklanan çekirdek haklarından birisidir. Bu
hak, bireyin hem vücut bütünlüğünün hem de ruh sağlığının korunmasının önemine bağlı olarak ulusal ve
uluslararası mevzuatlarda koruma altına alınmıştır. Sağlık hakkının uygulanabilirliği hem hastaya hem de
hekime hak ve yükümlülükler getirmektedir. Hastalığın teşhisi, tedavi yönteminin belirlenmesi ve belirlenen bu
tedavinin uygulanması şeklindeki yükümlülüklerde hekimin girişimlerinin hukuka uygunluk koşullarını
sağlamaması durumunda hukuka aykırı nitelikteki hekimin tutumu hastanın vücut bütünlüğünün ihlali sonucunu
doğurur. Bu sebeple hassas ve önem arz eden hasta - hekim arasındaki ilişkinin sınırları ve bu ilişki içerisindeki
hak ve yükümlülükleri yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Bu doğrultuda hekimin hastalığın teşhisinin en doğru
şekilde yapılması amacıyla hastalığın ve iyilik halinin geçmişi hakkında hastadan anamnez alması, hastalığa en
uygun, en fazla fayda sağlayan, en az risk içeren, en az maddi külfet getiren tedavi yöntemini seçmesi ve
uygulaması, seçilen tedavi yöntemi ile süreci hakkında hastanın sosyo-kültürel seviyesine ve bilgi düzeyine
uygun olarak hastayı bilgilendirmesi, hastadan aydınlatılmış onamını alması ve tedaviyi hastaya aktardığı sınırlar
içerisinde yürütmesi, uygulanan tıbbi müdahalelerin kaydını tutması, tıbbi müdahaleyi kural olarak bizzat yerine
getirmesi, uzmanlık alanının dışında bir müdahalenin gerekmesi veya farklı bir uzmanlık alanından
meslektaşının bilgisine ihtiyaç duyulması gibi hallerde konsültasyon talep etmesi veya kendisine konsültasyon
talebiyle başvurulduğunda bu başvuruyu kabul etmesi şeklinde yükümlülükleri vardır. Ayrıca tedavinin başarıya
ulaşması için hastadan tedaviye yönelik işbirliği bekleme, koşulları oluştuğu takdirde tedaviyi üstlenmeme veya
bırakma, çalışma ekibini seçme ve ücret talep etme hakları da mevcuttur. Esasen, hekim ile hasta arasındaki
hastanın iyilik halinin artırılması amaçlı ilişkinin başarıyla sonuçlanması, tarafların karşılıklı olarak hak ve
yükümlülüklerini yerine getirmesi ile mümkün olacaktır. Bu doğrultuda söylenebilir ki, hekimin yükümlülükleri,
hastanın ifasını talep edebileceği hakları; hastanın yükümlülükleri ise hekimin ifasını talep edebileceği
haklarıdır. Tedavinin başarısını yahut başarısızlığını kendi aralarındaki döngü ile yerine getirecek olan hak ve
yükümlülükler hasta ve hekim boyutu ile önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi Müdahale, Tedavi, Hekim Hakları, Hekimin Yükümlülükleri, Hasta Hakları