Research Information System
İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, vol.12, no.2, pp.67-81, 2025 (Peer-Reviewed Journal)
Amaç: Tip 2 diyabet mellitus (T2DM), insülin direnci ve beta hücre disfonksiyonu ile karakterize edilen yaygın bir metabolik bozukluktur. Beden kitle indeksi (BMI) ve fiziksel aktivite düzeyi (FAD), hastalığın ilerleyişi ve yönetiminde belirleyici göstergeler olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, T2DM tanısı almış bireylerin BMI ve FAD düzeylerinin çeşitli sosyodemografik değişkenler üzerindeki etkilerini incelemektir. Yöntem: Bu çalışma, betimsel bir araştırma olup küme modelinde tasarlanmıştır. Tip 2 diyabet teşhisi almış, 18 yaşı tamamlamış ve üzeri yaş grubunda bulunan 306 gönüllü birey dâhil edilmiştir. Veriler, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi-Kısa Form (IPAQ-SF) ve araştırmacılar tarafından geliştirilen sosyodemografik bilgi formu ile toplanmıştır. Katılımcıların boy ve kilo ölçümleri yapılarak BMI değerleri hesaplanmıştır. Veriler, parametrik testler kapsamında bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve anlamlı farklılıkların belirlenmesi amacıyla Tukey HSD testi kullanılarak analiz edilmiş, istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Cinsiyetin FAD üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır (p>0.05); ancak kadın katılımcıların BMI değerleri erkeklere kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksektir (p=0.036). Sadece oral antidiyabetik ya da yalnızca insülin kullanan bireylerin FAD puanları, her iki tedaviyi bir arada kullananlara kıyasla daha yüksektir. Eğitim düzeyi arttıkça FAD da artmakta; lise ve üniversite mezunları benzer düzeyde aktivite göstermektedir. Bekar bireyler, evlilere kıyasla hem daha yüksek FAD düzeyine hem de daha düşük BMI değerine sahiptir. Yaş ilerledikçe FAD azalırken, BMI artmaktadır. Eğitim durumu ile BMI arasında anlamlı fark tespit edilmiştir; özellikle obez grubunda yer alan ilkokul mezunlarının BMI değerleri diğer gruplara göre daha yüksektir (p<0.01). Sonuç: Çalışma bulguları, düşük eğitim düzeyine ve yüksek BMI değerine sahip bireylerde yaşam kalitesini artırmak ve diyabetin etkin yönetimini desteklemek amacıyla, sosyodemografik özellikler dikkate alınarak yapılandırılmış, sürdürülebilir ve bireye özgü fiziksel aktivite müdahalelerinin geliştirilmesinin gerekli olduğunu ortaya koymaktadır.