An Ottoman Preacher's Approach to the Issue of Faith: The Case of Eginli Rahmi Efendi


Creative Commons License

Harputlu A. S., SEVER M.

EMakalat Mezhep Araştırmaları Dergisi, vol.15, no.2, pp.580-605, 2022 (Peer-Reviewed Journal) identifier

Abstract

The sermon, which is one of the most functional means of contacting society and directing the consciousness of the masses is delivered at the basis of texts that contain information about Islamic Sciences such as Theology, Fiqh, and Tafsir, as well as mawiza-type narratives. In this regard, the sermons and the texts they produce are not copyrights in which people are distracted by stories and neutered with superstitions. But masterpieces that shape the imagination of society within the framework of authentic religious belief, taking account into the religious, economic, social and cultural problems of the time in which they were written. This study analyses the work titled Tafjir al-tasnim fi qalb al-salim which consists of the sermons of Eginli Rahmi Efendi (d.1327/1909), one of the preachers of the 19th century in Istanbul. In this respect, the study concludes that Eğinli explained the essential theological principles from the pulpit to the followers of the Ottoman Muslim community who faced modern thought.
Topluma temas edebilmenin ve kitlelerin bilincini yönlendirebilmenin en işlevsel araçlarından biri olan vaazlar, bünyesinde mev'iza türü anlatıların yanı sıra İslâmî ilimlerin kelâm, fıkıh, tefsir gibi sahalarına dair bilgiler ihtiva eden metinlere dayanılarak icra edilmektedir. Bu yönüyle vaazlar ve kendilerine kaynaklık eden metinler, bazı kanıların aksine halkın birtakım hikayelerle oyalandırıldığı, hurafelerle zihinlerinin iğdiş edildiği telifler değil, yazıldığı dönemin dini, iktisadi, içtimâi ve kültürel problemlerinin göz önünde bulundurulmasıyla kaleme alınıp, cemiyetin tasavvurunu sahih din inancı çerçevesinde şekillendiren başyapıtlardır. Bu çalışma 19. asır İstanbul vâizlerinden Eğinli Rahmi Efendi'nin (ö.1327/1909) vaazlarından müteşekkil Tefcîru't-tesnîm fî kalbin selîm isimli eserinin analizini konu edinmiştir. Bu minvalde Eğinli’nin modern düşünce ile yüzleşen Osmanlı Müslüman toplumunun müntesiplerine, bilmeleri zaruri olan kelâmi esasları vaaz kürsüsünden açıkladığı tespit edilmiştir.