Erken Dönem Yunan Felsefesinde Proto-Kuşkucu Argümanlar ve Eleştirisi

Creative Commons License

Aydın H.

FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), sa.40, ss.393-426, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

ERKEN DÖNEM YUNAN FELSEFESİNDE PROTO-KUŞKUCU ARGÜMANLAR VE ELEŞTİRİSİ Hasan AYDIN* ÖZ Her türden bilgi iddiasını geçersiz kılmaya çalışan felsefi kuşkuculuk, tarihsel olarak Antik Yunan felsefesine geriye gider. Antik Yunan felsefesinde Helenistik dönemde iki kuşkucu ekol ön plana çıkar. Bunlar, her türden bilgi iddiasını askıya alan Pyrrhoncular ve bilgiye yönelik olasılıkçı bir yaklaşımı savunan Akademiacılardır. Bazı araştırmacılar, ilk kuşkucu filozof sayılan Elis’li Pyrrhon’un Hindistan’a gitmesine ve çıplak bilgelerle görüşmesine ve kuşkucu iddialarını sefer sonrası ortaya koymasına yönelik Diogenes Laertios’un ifadelerine dayanarak, Antik Yunan kuşkuculuğunun doğuşunda bazı Hint etkilerinin bulunduğunu ileri sürerler. Onlara göre, Helenistik dönemde ortaya çıkan kuşkuculuk Antik Yunan felsefesinin doğrudan bir ürünü değildir; çünkü erken dönem Yunan felsefesinde, bilginin neliği konusunda kimi tartışmalar olsa da, bilginin imkânına yönelik bir tartışma bulunmamaktadır. Bu iddia doğru mudur? Antik Yunan kuşkuculuğunu Hint kökenine geriye götürmek gerekli midir? İşte bu makalede, anılan sorulara yanıt aranmaktadır. Bu nedenle, makale içerisinde, Antik Yunan’da felsefenin mitik anlatıdan duyulan kuşkuyla doğduğu, bu kuşkucu tutumun filozofların birbirlerinin öğretilerini irdeleme süreçlerinde de devam ettiği, Helenistik dönemde ortaya çıkan kuşkucu ekollerde gündeme getirilen belli başlı argümanların ön örneklerinin kimi erken dönem Yunan filozoflarının tartışmalarında yer aldığı ve hatta erken dönem Yunan felsefesinde proto-kuşkucu argümanların bir eleştirisinin de yapıldığı gerekçeleriyle gösterilmeye çalışılmaktadır. Böylelikle, Helenistik kuşkucu okulların, Yunan felsefesinin sürekliliğinin ve iç dinamiklerinin bir ürünü olduğu gösterilmiş olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Erken dönem Yunan felsefesi, bilginin imkânı sorunu, protokuşkuculuk, proto-kuşkucu argümanlar, proto-kuşkucu argümanların eleştirisi. PROTO-SCEPTICAL ARGUMENTS AND THEIR CRITICISM IN THE EARLY GREEK PHILOSOPHY ABSTRACT Philosophical scepticism, which seeks to invalidate any claim to knowledge, historically dates to Ancient Greek philosophy. In ancient Greek philosophy, there are two sceptical schools. These are the Pyrrhonists, who also reject probabilism and suspend all claims to knowledge and the Academics, who advocate a probabilistic approach to knowledge. Some researchers say that there were some Indian influences in the birth of ancient scepticism, based on the statements of Diogenes Laertios, who said that Pyrrho of Elis, the first sceptical philosopher, went to India and met with naked sages and put forward his skeptical claims after this visit. According to them, scepticism is not a direct product of ancient Greek philosophy. They argue that although there were some discussions about what knowledge is in early ancient Greek philosophy, there was no discussion about the possibility of knowledge. Is this claim true? Is it necessary to trace ancient Greek scepticism back to some possible Indian origins. In this article, answers to the mentioned questions are sought. Therefore, it will be attempted to justify with reasons that ancient Greek philosophy was born with suspicion of mythical narrative, and this sceptical approach continued in the processes of philosophers examining each other's teachings, and in this respect, there was an autonomous methodological scepticism inherent in philosophy; important arguments developed by sceptical schools in the Hellenistic period are exemplified in the debates of early Greek philosophers; and a critique of proto-sceptical arguments was made in early Greek philosophy. Thus, it is demonstrated that the Hellenistic sceptical schools are a product of the continuity and internal dynamics of Greek philosophy. Keywords: Early Greek philosophy, problem of possibility of knowledge, proto-scepticism, proto-sceptical arguments, criticism of proto-sceptical arguments.