7. Ankara Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 02 Aralık 2022, cilt.1, ss.1
ÖZET
Bu derleme çalışması literatür doğrultusunda çevrimiçi sağlık arama davranışı ve siberkondri
hakkında bilgi sağlamak amacıyla yapılmıştır.
Küreselleşmenin ve teknolojinin gelişmesiyle aynı zamanda geçtiğimiz yıllarda yaşanılan
Covid-19 pandemisinin de etkisiyle dijitalleşen bir çağ başlamıştır. Dijitalleşen çağın olmazsa
olmazı olan internet kullanımı hemen hemen her birey için vazgeçilmez olmuştur. Çağımızın
gerekliliği olan internet kullanımı yaşamda konforu ve kaliteyi arttırırken birtakım sorunları
da beraberinde getirmektedir. İnternet birçok yenilikçi yaklaşımıyla eğitim, haberleşme,
sağlık, bankacılık, eğlence, seyahat, sosyalleşme gibi birçok alanı olumlu ya da olumsuz
etkilemektedir. Özellikle sağlık alanındaki etkilerine bakılacak olursa bireylerin hekim seçimi,
randevu alma, sağlık kurumları, sağlık davranışları, yaşadığı sağlık sorunu, tedavisi, tanısı,
yapılan tetkikler, yaşadığı semptomlar hakkında bilgi kaynağı olarak kullanılmaktadır. Sağlık
alanında internetin bilgi kaynağı olarak kullanılması kişinin hastalığı konusunda
farkındalığının sağlanması, bakım ve tedaviye katılımı konusunda cesaretlenmesini, hekimhasta
iletişimini olumlu yönde etkilemektedir. Ancak internetten elde edilen bilgiler ile
bireylerin en kötü senaryo ile karşılaşması (baş ağrısının beyin tümörü olarak, karın ağrısının
mide kanseri olarak, sol kol uyuşukluğunun kalp krizi olarak araştırılması) kişide kafa
karışıklığına, konulan tanı ve yapılan tetkik ve tedavilerin doğruluğundan şüphe duymasına,
hekimin yetersiz olduğu düşüncesine ve yoğun sağlık kaygısı yaşamasına sebep
olabilmektedirler. Yaşanılan yoğun sağlık kaygısı bireyin ve toplumun sosyal yaşamını,
sağlığını, ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Aşırı ve tekrarlayıcı bir şekilde yapılan
çevrimiçi sağlık arama davranışı sonucunda yaşanılan yoğun sağlık kaygısı ’siberkondri’
olarak tanımlanmıştır. Siberkondri durumunu yaşayan bireylere ise siberkondriyak
denilmektedir. Siberkondrinin spesifik bir tedavisinin olmadığını ancak semptomatik
tedavinin uygulandığı görülmektedir. Siberkondrinin önleme yöntemlerine baktığımız zaman
bireylere yönelik eğitim, farkındalık sağlayacak mobil uygulamalar, doğruluğundan emin
olunan web sitelerinin tasarlanması gibi birçok yöntemler bulunmaktadır. Halk sağlığı
hemşiresinin siberkondri ile ilgili farkındalığının olması ve önleme yöntemlerinde aktif rol
alması gerekmektedir.
Sonuç olarak siberkondri çok daha yeni ve önemli olan bir halk sağlığı problemidir. Halk
sağlığı hemşireleri sorunu ve önleme yöntemlerini tanımalı, toplumun eğitim gereksinimlerine
uygun olarak eğitimler düzenlemeli, mücadele stratejilerinin geliştirilmesinde ve
uygulanmasında önemli rol ve sorumluluklar üstlenmelidir.
Anahtar Kelimeler: internet, siberkondri, sağlık arama davranışı, çevrimiçi sağlık arama
davranışı