Bu makalede Türkiye’de İslam hukuku alanında hazırlanan doktora tezleri analiz edilmiş, böylece doktora düzeyindeki araştırmaların mecrası tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle İslam hukuk tarihi bağlamında tasnif yapılmış, Hz. Peygamber dönemi, sahabe dönemi, tabiûn dönemi, müçtehit imamlar dönemi ve sonraki dönemlere ilişkin hazırlanan tezler ortaya konmuş, her bir asra dair değerlendirmeler yapılmıştır. İslam hukuk coğrafyası bağlamında yapılan tasnifte tezlerde konu edinilen şehirlere ve ilim merkezlerine dair tahliller yapılmıştır. Mezhepler ekseninde, yoğun olarak araştırma konusu yapılan mezhepler ve bunun sebepleri üzerinde durulmuştur. Ardından, hazırlanan doktora tezlerinin konuları esas alınarak fıkıh usulü ve füru fıkıh kapsamında tasnifler ve buna bağlı değerlendirmeler yapılmıştır. Fıkıh usulünde aslî ve fer’î delillerin çalışılma yoğunluğu, hükümler, lafız bahislerinde odaklanılan konular ile içtihat ve taklit meselelerinin ele alınma biçimi tahlil edilmiştir. Fürû fıkıh kapsamında kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku, borçlar hukuku ve eşya hukuku alanlarında hazırlanan tezler konu dağılımı bakımından analiz edilmiş, özellikle borçlar hukuku alanında müşahede edilen çalışma yoğunluğu üzerinden çıkarımlar yapılmıştır. Yine füru fıkıh kapsamında olmak üzere anayasa hukuku, uluslararası hukuk, mâlî hukuk, ceza hukuku ve yargılama hukuku alanlarındaki araştırma dağılım ve yoğunluğu ortaya konmuş, elde edilen sonuçların aktarımıyla çalışma tamamlanmıştır.
In this article, the doctoral theses on Islamic Law written in Turkey have been examined. This study aims to determine the subject of doctoral studies in Turkey. For this purpose, firstly, theses have been classified in the context of the history of Islamic law. Subsequent, theses about the era of the Prophet Muhammed (PBUH), companion era, the era of mujtahid imams and the next eras have been classified and evaluated. The cities and science centres discussed in the theses have been examined in the context of the geography of Islamic law. The sects which are more studied than the other sects and the reasons for that have been inspected in the axis of sects. Then, the theses about Islamic jurisprudence and branches (furu‘) of law have been evaluated based on the doctoral theses. Method of the theses about proofs of sharia, provisions on responsible persons, verbal matters and ijtihad have been examined in the context of usul al-fiqh. The theses on the law of persons, family law, inheritance law, law of obligations, property law, constitutional law, international law, financial law, criminal law and jurisdiction law have been investigated in the axis of branches of law. The results gathered from these examinations are indicated in the conclusion.
