Objective: The purpose of this study was to assess practice of breast cancer early diagnosis methods among women and the factors associated with this practice. Materials and Methods: The population of this cross-sectional study consisted of 410,377 women over the age of 20, living within the administrative borders of Samsun province. Stratified systematic sampling was used in the selection of the 800-member sample. The Health Belief Model Scale, a questionnaire consisting of open and closed-ended questions, was used to elicit women s demographic data and determine their awareness on early diagnostic techniques. The questionnaires were administered face-to-face by visiting individuals addresses. Results: 80.5% of women had knowledge on breast self-examination (BSE). 12.6% of the women who were aware of BSE stated that they regularly performed BSE. 30.4% of women had clinical breast examination (CBE) by health personnel at least once, while 36.8% of women over 40 years of age obtained mammography at least once. Factors associated with women s performance of BSE were age, having received education about breast health, perception of severity, barriers for BSE and self-efficacy. Factors affecting CBE included age, presence of history of breast cancer in a relative or friend, having received education about breast health; while factors associated with women s undergoing mammography were identified as age, a family member with a history of breast cancer and barriers for mammography. Conclusion: Determination of the factors associated with practice of breast cancer early diagnosis methods, and implementation of planned training programs based on these results is important in increasing compliance with these methods.
Amaç: Bu çalışmanın amacı, kadınların meme kanseri erken tanı yöntemlerini uygulama durumları ile bu uygulamaları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesidir. Yöntem ve Gereçler: Kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini, Samsun il idari sınırları içinde yaşayan yirmi yaş üstü 410.377 kadın oluşturmaktadır. 800 kişilik örneklem grubunun seçiminde, Tabakalı Sistematik Örnekleme Yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, kadınların demografik bilgilerinin, erken tanı yöntemleri konusundaki farkındalık, bilgi ve davranışlarının saptanmasına yönelik açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan bir anket formu ile Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılmıştır. Anketler, kişilerin adreslerine gidilerek yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Bulgular: Kadınların %80,5i kendi kendine meme muayenesini (KKMM) duymuştur. KKMMyi duyan kadınların %12,6sı düzenli aralıklarla ayda bir kez KKMM yaptığını belirtmektedir. Kadınların %30,4ü en az bir kez sağlık personelince kendilerine klinik meme muayenesi (KliMM) yapıldığını, kırk yaşından büyük kadınların %36,8i ise en az bir kez mamografi çektirdiğini belirtmektedir. Kadınların, KKMM yapmalarında yaş, meme sağlığı konusunda eğitim almış olma, ciddiyet/önemseme, KKMM engelleri ve özetkililiğinin; KliMM yaptırmalarında yaş, ailede veya yakın çevrede meme kanseri öyküsü bulunan bir tanıdığın olması ve meme sağlı- ğı konusunda eğitim almış olmanın; mamografi çektirmede ise yaş, ailede meme kanseri öyküsü bulunan birinin bulunması ve mamografi engellerinin etkili olduğu saptanmıştır. Sonuç: Erken tanı davranışlarının yaygınlaştırılabilmesi için öncelikle kadınların bu davranışları gerçekleştirmesinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi, daha sonra eğitim programlarının düzenlenmesi ve bu eğitimlerin hatırlatıcılarla desteklenmesi önem taşımaktadır.
