Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDURRAHMAN KANSIZOĞLU
Danışman: Merve Görkem Zeren Akbulut
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Sözlü anlatımlar, günlük yaşam pratikleri ve yerel bilgilerden oluşan somut olmayan kültürel miras konusunda belirli düzeyde bir farkındalık bulunmaktadır. Bununla birlikte bu miras kapsamındaki bazı kavramların eksik veya yanlış tanımlanması, kültürel mirasın çoğunlukla somut kültür varlıkları ile sınırlı biçimde anlatıldığında, bir kültür unsurunu atalarından devralıp ona değer atfeden kültürel toplulukların varlığının silikleşmesi ve 2003 Sözleşmesi’nin yeterince tanınmaması şeklinde ifade edilebilecek temel problem durumlarının bulunduğu değerlendirilmektedir. Literatürde son yıllarda somut kültür varlıklarının korunmasına dair yapılan çalışmalarda, bu varlıkların sosyal ve kültürel fonksiyonlarına da atıf yapıldığı görülmektedir. Bununla birlikte, somut mirası değerli kılan şeyin onun somut olmayan nitelikleri olduğu genellikle gözden kaçırılmaktadır. Somut olmayan kültürel miras ve ilişkili olduğu miras objelerinin bütünleşik olarak toplum içinde yaşayan biçimiyle korunması yönünde ortaya çıkan bu dikkatin tespit edilmesi gerek tez konusunun gerekse tezin çalışma grubunun belirlenmesinde etkili olmuştur. Akçaabat Yıldızlı Anadolu Lisesi'nde (Trabzon) öğrenim görmekte olan 18 yaş grubundaki 12. sınıf öğrencileri (N=70) ile 1. ve 2. kuşak aile bireylerinden oluşan kaynak kişilerin (N=30) bulunduğu çalışma grubuyla yürütülen tez çalışmasının temel amacı, katılımcıların mensup olduğu somut olmayan kültürel miraslar ile ilgili hatıralarını ve onlara yükledikleri anlamları, kutlamalarını, geleneklerini ve üretime dair yerel pratiklerini aksiyon araştırması, KLEWS/5N, yazma süreci ve odak grup görüşmesi gibi nitel veri toplama yöntem, strateji ve teknikleri kullanarak fenomenoloji yaklaşımıyla tanımlamak, elde edilen veriler ile katılımcı ve araştırmacı diyaloğuna dayalı işitsel, görsel ve yazılı dijital bir ürün geliştirmektir. Elde edilen verilerin yazıya dökülmesi, analizi ve yorumlanması sürecinde içerik analizi yaklaşımı ve bulguların somut olmayan kültürel miras alanında gruplandırılan beş başlığa göre kategorize edilerek kodlanması amacıyla MAXQDA 2020 nitel veri analizi programı kullanılmıştır. Çalışma grubunun aile ve okul boyutuna ilişkin temel bulgular, somut olmayan kültürel miras kavramının anlamının, bu kavrama içerik sağlayan deneyimler ve kültürel mekânlar ile olan etkileşimler bağlamında somutluk kazandığına işaret etmektedir. Kültürel kodlar ve pratikler özelindeki veriler editoryal değerlendirme sürecinin ardından görsel ve işitsel materyallerle zenginleştirilerek kültürün aktarım imkânlarını canlı ve güncellenebilir tutmayı hedefleyen bir web sitesi geliştirilmiştir.