Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESEN ÇAKMAK CENGİZ
Danışman: Özlem Eşki Yücel
Özet:
Amaç: Daha önce tedavi almamış diyabetik maküla ödeminde (DMÖ) intravitreal bevacizumab (İVB) tedavisinin sonuçları ile anatomik ve görsel (fonksiyonel) cevabı etkileyen sistemik ve oküler biyobelirteçleri tespit etmek. Gereç ve Yöntem: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Retina Kliniğinde Mayıs 2021 - Eylül 2022 tarihleri arasında DMÖ tanısı ile İVB tedavisi alan hastaların kayıtları retrospektif olarak incelendi. Nonproliferatif diyabetik retinopati (NPDR) ve naif diyabetik maküler ödemi olan (DMÖ), ardışık aylık 3 doz İVB ile tedavi edilen hastalar çalışmaya alındı. Hastaların demografik özellikleri; tedavi öncesi periferik kan (tam kan ve biyokimya) parametreleri, tedavi öncesi ve sonrası görme keskinlikleri (EDGK), göz içi basınçları (GİB), maküla spektral domain optik koherens tomografi (SD-OKT) bulguları kaydedildi. SD-OKT'de santral maküla kalınlığı (SMK), gangliyon hücre tabaka kalınlığı (GHK), iç ve dış retina tabakalarının kalınlığı (İRK ve DRK), santral koroid kalınlığı (SKK) kaydedildi. Ardışık aylık 3 doz İVB tedavisi ile elde edilen SMK azalması ve EDGK artşına göre hastaların görsel ve anatomik cevapları incelendi. Kaydedilen sistemik ve oküler parametrelerin anatomik ve görsel cevaba olan etkileri araştırıldı. Bulgular: Çalışmaya 48 hastanın 48 gözü dahil edildi. Olguların yaş ortalaması 64,02±8,48 yıl, %45,8'i (22 kişi) kadın, %54,2'si (26 kişi) erkekti. Ortalama DM süresi 15,73±7,86 yıl, BKİ 29,38±4,66 kg/m2, HbA1c 9,1±2,1 mmol/mol bulundu. Tedavi öncesine göre tedavi sonrasında EDGK (0,44 ve 0,18 logMAR, p <0,001) ve GİB (15 ve 17,5 mmHg, p =0,040) anlamlı olarak artmış; SMK (427 ve 312 µm, p <0,001), GHK (31,5 ve 25 µm, p <0,001) ve İRK (338,5 ve 229,5 µm, p <0,001) anlamlı olarak azalmıştı. Kırk (%83,3) olguda anatomik cevap alındı. Onsekiz (%45) olguda kuru maküla elde edildi. Anatomik açıdan başarılı grupta, tedavi öncesine göre sonrasında EDGK (0,48 ve 0,18 logMAR, p ˂0,001) ve GİB (15 ve 17,5 mmHg, p =0,008) anlamlı olarak artmış; SMK (435,5±98,9 ve 314,5±62,8 µm, p <0,001), GHK (33,3±11,8 ve 25,1±8,7 µm, p <0,001), İRK (351,4±99,1 ve 227,9±63,1 µm, p <0,001) ve SKK (272,9±81,6 ve 264,1±83,7 µm, p <0,001) anlamlı olarak azalmıştı. Anatomik cevaplı olgularda WBC (8,27 ve 6,69 µL/103, p =0,049) cevap vermeyenlerden yüksek bulundu. Otuzaltı (%75) olguda görsel cevap alındı. Görsel açıdan başarılı grupta, tedavi öncesine göre sonrasında EDGK (0,48 ve 0,15 logMAR, p <0,001) ve GİB (14,5 ve 17,5 mmHg, p <0,001) anlamlı olarak artmış; SMK 425,5 ve 420,5 µm, p <0,001), İRK (329 ve 223,5 µm, p <0,001) ve GHK (30,5 ve 24,5 µm, p <0,001) anlamlı olarak azalmıştı. Görsel cevaplı olgularda BUN (33,9±12,08 ve 22,6±8,7 mg/dL, p =0,005) cevap vermeyenlerden yüksek, LDL (106,3±37,6 ve 153,83±61,05 mg/dL, p =0,002) düşük bulundu. Binary logistik regresyon analizinde anatomik başarıya etki eden risk faktörü bulunmazken; kuru maküla elde edilmesi için hemoglobin (OR =0,621 [0,40- 0,951]; p =0,029) ve hemotokrit (OR =0,860 [0,741-0,99]; p =0,049) seviyesinin artmasının pozitif prognostik faktör olduğu; fonksiyonel başarı için BUN düşüklüğü, LDL ve tedavi öncesi GİB yüksekliğinin negatif prognostik faktör olduğu tespit edildi. Sonuç: İntravitreal bevacizumab ile DMÖ tedavisinde anlamlı anatomik ve görsel başarı elde edilmektedir. Hemoglobin ve hematokrit seviyelerinin yüksek tutulması tedavi başarısını olumlu etkilerken, BUN düşüklüğü, LDL ve tedavi öncesi GİB yüksekliği olumsuz etkilemektedir. Anahtar kelimeler: Bevacizumab, biyobelirteç, diyabetik maküla ödemi, prognostik faktör, optik koherens tomografi.