Tip 2 diyabetli bireylerin sağlık anksiyetelerinin hedonistik yeme davranışlarına ve glisemik kontrollerine etkisi

SİMGE ALPER

Tip 2 diyabetli bireylerin sağlık anksiyetelerinin hedonistik yeme davranışlarına ve glisemik kontrollerine etkisi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beslenme Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SİMGE ALPER

Danışman: Pınar Sökülmez Kaya

Özet:

Amaç: Tip 2 diyabetli bireylerin sağlık anksiyetelerinin hedonistik yeme davranışlarına ve glisemik kontrollerine etkisini incelemektir. Materyal ve Metod: Şubat-Mayıs 2024 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Endokrin Polikliniği'ne başvuran 18-65 yaş arası 91 Tip 2 diyabet hastası çalışmaya dahil edilmiştir. Hastalara anket uygulanarak, bireylerin sağlık anksiyetelerinin hedonistik yeme davranışlarına ve glisemik kontrollerine etkisi incelenmiştir. Katılımcılara araştırmacı tarafından yüz yüze olarak uygulanan anket formu bazı demografik ve antropometrik bilgileri, hasta dosyalarından alınan bazı rutin biyokimyasal bulguları (HbA1c, Açlık Kan Şekeri, Total Kolesterol, LDL, HDL, BUN, Kreatin), hastalıkla ilgili verileri, Sağlık Anksiyetesi Envanteri (SAE-Kısa Versiyon) ve Hedonistik Yeme Ölçeğini içermiştir. Diyabet dışında herhangi bir kronik hastalığı bulunan, gebe veya emziklilik durumu olan ve takviye kullanan bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Bulgular: Bu çalışmaya dahil edilen 91 diyabet hastasının (%61.5'i erkek, %39.5'i kadındır) %65'i bir yıldan daha kısa süredir diyabetlidir ve %63'ü herhangi bir medikal tedavi almamaktadır. Katılımcıların yaş ortalaması 49.9±5.54 yıldır. Diyabetli bireylerin yaşı ile hedonistik beslenme puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Çalışmamızda diyabetik hastalarda sağlık anksitesinin hedonistik beslenmeye ve glisemik kontrole etkisi istatistiksel olarak anlamlı olmasa da zayıf ve negatif yönlü olarak saptanmıştır. Kadınların hedonistik yeme puanları, erkeklere göre anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p=0.00). Sağlık anksiyetesi puanları ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p=0.703). HbA1c ile sağlık anksiyetesi ve hedonistik yeme davranışı arasında istatistiksel olarak anlamlı olmayan zayıf negatif korelasyonlar gözlendi (r=0.063). Sonuç: Tip 2 diyabetli bireylerde sağlık anksiyetesindeki hafif yüksekliğin hedonik beslenme davranışını azaltabileceği saptanmış olan çalışmamızda, kadınlarda anlamlı olarak hedonik beslenme puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Merkezi sinir sistemi ile gıda tüketimi arasındaki karmaşık etkileşimin ve bunun davranışlar üzerindeki etkisinin tam olarak aydınlatılması, diyabet gibi özel beslenme düzenlemeleri gerektiren ve kilo alımının hastalık seyrini olumsuz etkilediği durumlarda hastalık yönetimi ve korunma stratejileri geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Bu alandaki bilgi eksikliklerini gidermek ve gelecekteki araştırmalara yön vermek amacıyla daha kapsamlı ve güvenilir üst çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.